Ademhalen

 

Ik weet het: bewust ademhalen draagt bij aan een gezond lichaam en een rustige geest. En als je aan het bevallen bent is de manier waarop je adem haalt belangrijk voor een voorspoedige bevalling. Je leert dit op die de befaamde ‘puf’ cursussen. Maar ademhalen gebeurt automatisch. Waarom zou ik er dan op moeten letten?

De ademhaling is afhankelijk van hoe je je voelt, wat je denkt, de mensen om je heen en de situatie waarin je zit. Bij voorbeeld: kijk je een enge film of denk je na over iets waar je erg tegenop ziet dan stokt je adem. Stel je nu eens voor dat je in de sauna zit of onder de warme douche staat. Je ademt diep en rustig, en bent ontspannen. Ik weet niet hoe het met jou zit, maar ik kan echt uitkijken naar douchen na een drukke dag! Het voelt letterlijk ‘op adem komen’, zorgen en gedachten spoelen zó van mij af.

Maar wat gebeurt er eigenlijk als je adem haalt? Bij de inademing vul je je longen met lucht. Zuurstof uit de lucht wordt opgenomen in je bloed. Als je vervolgens uitademt geef je koolzuur uit het bloed af aan de lucht, die we vervolgens uitademen.

De zuurstof is belangrijk voor álle lichaamsprocessen. Zonder zuurstof kun je geen eiwitten, vetten en koolhydraten verbranden om het lichaam in leven houden. Koolzuur is belangrijk om de pH-waarde in het bloed, de zuurgraad, goed te houden. Als de zuurgraad niet goed is dat ontstaan klachten als oververmoeidheid, duizeligheid, tintelingen. Een verkeerde ademhaling beïnvloed op deze manier de stofwisseling op een negatieve manier. Aha! Vandaar dat als ik het druk heb mijn stoelgang slecht is...

Hoe kun je nou slecht gaan ademhalen? Iedereen doet het, de hele dag! Dat komt door een helaas overbekende welvaartsziekte: stress. Stress is vaak de boosdoener voor een slechte ademhaling. Stress brengt spierspanning met zich mee. En dat herken ik zelf wel: mijn schouders kunnen pijn doen na een drukke week omdat ik ze steeds op trek. Er komt daardoor minder ruimte in de borstkas waardoor hoger, sneller en oppervlakkiger adem wordt gehaald. Zo komt er minder zuurstof in het bloed en er wordt tevéél koolzuur afgegeven bij de uitademing. De zuurgraad in het bloed verhoogd. Bij chronische stress blijft ook de zuurgraad hoog, met alle gezondheidsproblemen van dien.

Bij zware inspanningen kun je wel 16 keer ademhalen in een minuut terwijl je in rust met 6 keer ademhalen toe kan. Een goede ademhaling geef je je lichaam voldoende zuurstof om optimaal te functioneren. Wetenschappelijke studies tonen aan dat rustig en diep ademhalen helpen bij stress, angst en slaapproblemen. Met weinig zuurstof raken je spieren vlug verkrampt en zijn ze minder rekbaar. Door goed adem te halen brengt je jezelf ontspanning op momenten dat je het nodig hebt. Mmm, zoals... tijdens een drukke week? Of als er iets heftigs te verwerken is in je persoonlijke leven? Handig om te weten!

Wat is dan eigenlijk een goede manier van ademhalen? Onthoud dat de uitademing net zo belangrijk als de inademing. Een goede ademhaling heeft bijvoorbeeld 2 tellen een inademing en 4 tellen een uitademing, of 4 tellen inademen en 8 tellen uitademen. Dit voelt misschien in eerste instantie tegennatuurlijk als je het bewust probeert maar let maar eens op als je in rust bent, dan kom je er van nature dicht bij. Deze manier van ademhalen wordt door yogi’s, astronauten en topsporters gebruikt om lichamelijk optimaal te functioneren en mentaal rustig te zijn. 

Stress en angst spannen en verkrampen de spieren. Een goede ademhaling geeft zuurstof en ontspant. En het feit dat je je concentreert leidt af van nadenken, piekeren of het hebben van verwachtingen. In mijn geval over of ik de kinderen wel voldoende aandacht heb gegeven, mijn werk wel écht helemaal goed heb gedaan of het altijd achterlopen met de was. Ademhalen geeft vertrouwen. Als ik de tijd neem voor meditatie, yoga en dans dan ervaar ik dat elke keer vlug weer. En toch: hoe drukker ik ben, hoe lastiger het is om tijd te nemen om te ontspannen. Het is een leerproces, zeg maar, dat met vallen en opstaan gaat ;-)

Rouw & zwanger

De kennis dat de tijd in de baarmoeder van invloed is op de ontwikkeling van de baby is gelukkig voor veel mensen niet vreemd meer. Ook ik had er wel van gehoord tijdens mij eerste zwangerschap. Dus ik at gezonder, dronk geen drank en nam meer rust (waarbij zwangerschapskwaaltjes mij ‘hielpen’). In het boek ‘De magische negen maanden’ van Deepak Chopra, een praktisch handboek voor vrouwen die bewust hun zwangerschap willen ervaren, las ik dat ook mijn gemoedstoestand invloed heeft op mijn kindje in de buik. Het besef dat iedere keer als ik boos, verdrietig of bang was mijn kindje dat ook ervoer maakte mij, nou ja, bang. Wat als ik straks een boos of bang kind kreeg door mijn schuld?

Ondanks dat mijn kindje een heerlijk jochie is begon ik ook tijdens mijn tweede en derde zwangerschap te twijfelen. En toen overleden er plotseling familieleden. Ik maakte alle fasen van rouw mee, ontkenning, verdriet, boosheid, gelatenheid, zingevingsvragen als ‘wat heeft het leven voor zin?’ en uiteindelijk, acceptatie. Als moeder wil je je kindje de beste start geven. Geen verdriet, ellende en pijn en alleen maar liefde, genieten van vogelgekwetter en mooie zonsopgangen. De grootste desillusie voor mij als zwangere en jonge moeder was dat ik mijn kindje niet kon beschermen tegen negatieve invloeden. Ik kon het niet helpen te rouwen. Hoe kon ik de schade voor mijn kindje beperken?

Het duurde even maar toen de rauwe randjes van de rouw eraf waren kwam het besef: ik bén niet de rouw. Rouw is maar een deel van mij. Dat besef maakte de weg vrij om mijn emoties onder controle te krijgen, schuldgevoelens te plaatsen dat ik moet rouwen tijdens de zwangerschap en weer contact te maken met mijn kindje.

Het begon heel klein en kort: het wiegen in de slaapkamer. Later ging ik erbij neuriën. En dat werd een liedje. Ik tekende kleuren en vormen die mij tot rust brachten, gewoon op een klein papiertje op tafel. Mijn handen voelden mijn buik en mijn kindje reageerde. We werden rustig en ik voelde mij een momentje gelukkig. In de storm van verdriet dat ik moet rouwen tijdens de zwangerschap kwamen er momentjes van even alleen zijn en genieten met mijn kindje.

Later leerde ik dat dit Mindfulness heet, en dat het heelt. Volgens mij is dat waar. Mijn kindjes zijn niet verdrietig maar ze voelen mij wel haarfijn aan als ik dat ben. En als ik dan het liedje zing en met hem wieg zoals ik deed tijdens de zwangerschap, dan wordt mijn kindje gelijk rustig en tevreden. En ik ook.

Helaas horen nare ervaringen bij het leven. Dat geldt ook voor onze kinderen. Het is heel fijn om te ervaren dat de fijne momenten samen, hoe klein ook, een heleboel goed maken.

Yoga

De kat die alles verpestte

Zit ik daar in een diepgaande momentje in een lastige asana tijdens de yoga. Spirituele energie en diepe ademhaling, heel bijzonder zeg maar. Het was al niet makkelijk om in die toestand te komen want ik mis de kinderen. Ze mochten logeren en kon ik éindelijk aan mijzelf toe komen. Dus ik flink aan de dans, yoga en meditatie.

Dan komt mijn kat langs. En ze loopt niet gewoon voorbij, nee ze wil aandacht. Liefdevolle aandacht. Dus wat doet ze? Liefkozend zet ze haar scherpe tandjes in mijn kuit. ‘Nou, lekker dan kat!’ zeg ik boos. Ze kijkt mij met haar liefste blik aan, strijkt haar zachte vachtje langs mijn been en laat een heerlijk prieuwtje klinken. Voor ik het weet zit ik haar op mijn yogamat te aaien en ben ik 10 minuten verder. Als ze tevreden weg loopt heeft haar warme vachtje mij van binnen verzacht en ze heeft mij laten lachen met haar gekke sprongen.

De yoga laat ik maar voor wat het is en ik ga door met de meditatie. Adem in, adem uit. Yoga heeft mijn lijf soepeler gemaakt, de kat mijn gevoel verzacht. Maar tijdens de meditatie is het een uitdaging mijn hoofd ook tot rust te krijgen. Al die gedachten! Zouden de kinderen zich vermaken? Hoe kan ik het meeste uit mijn tijd halen? Adem in, adem uit.

Daar komt de kat weer voorbij. Ik ben op mijn hoede voor nog meer ‘liefdevolle tandjes’ in mijn been. Maar nu gaat ze stilletjes tegen mij aanliggen. Ik voel de warmte van haar lichaampje en de cadans van haar rustige ademhaling. Mijn gedachten worden stil als mijn aandacht zich hierop richt.

Zonder mijn drukke jongens ging ik hard werken aan mijn conditie, ontspanning en het optimaal genieten van de tijd die ik zonder kinderen heb voor dans, yoga en meditatie. Maar mijn kat verpestte de training, haalde mij uit mijn concentratie en béét mij!

Niks ging zoals ik had gepland en toch heb ik ervaren wat ik nodig had. De kat heeft ervoor gezorgd dat ik mijn rustig voelde, kon loslaten, mij geliefd en verbonden voelde. Ik blijf in een staat van verwondering achter. Ze krijgt straks een lekker kattensnoepje van mij.

Als het niet gaat zoals het moet, dan moet het maar zoals het gaat.

Candida

 

 Het Vreselijke Leerzame Monster

Gremlins. Weet je nog: dat monstertje in jaren ‘90 films? Een Gremlin is een lief knuffelbeertje dat verandert in een monster als hij nat wordt, en dan alles kort en klein slaat. Candida is mijn Gremlin. Krijgt hij suiker en veel koolhydraten te eten, met een sausje van stress en extra progrestron dan ontpopt hij zich tot een monster die complete chaos brengt in mijn lijf. Hij knaagt, gromt, steekt, bijt, kauwt, krabt, stompt en knijpt. Laatst was het weer zover. ‘Ah, weer een vaginaal schimmeltje?’, vroeg mijn dokter toen ik bij hem op consult kwam. Het klinkt bijna liefkozend. Gelaten zucht ik: ‘Yes, doe mij maar weer een herhaalrecept pillen en zalf alstublieft!’.

Het was in de lente dat ik in een opwelling van vastberadenheid besloot niet langer een slachtoffer van Gremlin en afhankelijk van de zalfjes van de huisarts te willen zijn. Ik las alles wat ik kon vinden over candida, en ik vond een krachtig wapen: voeding. Suiker, koolhydraten, gist, melk, witmeel producten, gewoon brood van tarwe, rogge en gerst, alcohol, koffie en alles wat in pakjes zit, in een fabriek gemaakt is en vol zit van kunstmatige smaak- en kleurstoffen: dat is het water voor mijn Gremlin. Dus ik zet ‘m op rantsoen. Het was een hele uitdaging om nieuwe recepten te vinden die in de smaak vielen bij iedereen en de kinderen moesten ook wel even wennen aan dadels en rozijntjes in plaats van koekjes en chips (geen verleidingen meer in huis voor mij en ook wel zo gezond voor hun!). En het lukte: na een week of drie, in combinatie met de medicijnen van de dokter begon Gremlin terug te veranderen in een zacht knuffelbeertje dat lief in een hoekje ligt te slapen. Ik was superblij en trots! Het heft was weer in mijn handen.

Maar zo simpel als voeding en medicijnen bleek het natuurlijk weer niet te zijn. Hormonale schommelingen zoals gewoonweg de menstruatiecyclus, en de onderhand overbekende stress als veroorzaker van een heleboel menselijk leed is een stuk moeilijker om inzicht in te krijgen en te beheersen. Een dieet is door logica (koekjes zijn niet goed voor mij) en dwang (ik eet het koekje niet) beheersbaar. En tja, niks menselijks is mij vreemd. Hoe langer Gremlin slaapt, hoe verleidelijker dat koekje bij de koffie eruit ziet. Gremlin gniffelt in z’n slaap. Hij ziet er helemaal niet zo vreselijk uit als hij slaapt…

Ik ben echt ontzettend zat van Gremlin. Mijn Vreselijke Leerzame Monster die mij alert houdt op stress, in welke tijd van de maand ik zit en mij dwingt gezond te eten. Moe word ik er van! Het is wel duidelijk dat we er nog lang niet uit zijn met z’n tweetjes. Maar in de tussentijd is Gremlin wel goed voor mijn lijn, en daar ben ik dan weer niet geheel ontevreden mee ;-))

Maria Magdalena

We zijn bij het Catharijneconvent!

Maria Magdalena

 Balans tegen wil en dank

Buiten is het koud, het regent, waait en de bladeren kleuren. Het is duidelijk herfst. Het licht is in balans met het donker. Ik wéét dat het zo is, maar het voelt niet zo. Het voelt als sluimerend onheil.

Dit weekend bezochten mijn moeder en ik de expositie over Maria Magdalena in het Catharijneconvent in Utrecht. Over het leven van een vrouw 2000 jaar geleden. De oudste teksten vertellen over deze vrouw, een volgelinge van Jezus net als de andere apostelen. Waarom kennen we haar dan niet als één van hen? Het was nota bene Maria die Jezus heeft gezien na de verrijzenis. Toch vinden we in de bijbel alleen de teksten van de mannelijke apostelen terug, de Evangelisten. Was het jaloersie of was het de tijdsgeest? De mannelijke medevolgelingen zetten Maria Magdalena na de dood van Jezus al vlug weg als ongeloofwaardig. Omdat ze een vrouw is. Het is gewoon te lezen in de bijbel. De paus kopte dit in door haar een eeuw later tot hoer te verklaren. Ze moest vergeten worden. Het werd donker rond Maria Magdalena.

Maar tot mijn verbazing groeide haar populariteit in de eeuwen die volgden. Met haar rode mantel en zalfpot is ze bij iedere kruisiging scene en verrijzenis scenes aanwezig. Mensen herkenden zich in haar, iemand die fouten maakte, net als zij. Voor de mensen die het moeilijk hadden was zij een baken van licht in het donker. De Nag Hammadigeschriften ontsluierden in 1945 de waarheid: ze was geen hoer maar de belangrijkste volgeling van Jezus. Door de mannen van die tijd bewust ontkent. Zoals altijd zijn het de kunstenaars die als eerste de vraag die het volk stelt uitdrukken: wie is Maria Magdalena? Ze word afgebeeld als sterke vrouw, mystica, contemplatief. Vrouwen identificeren zich met de onderdrukking en ontkenning die alle vrouwen ten deel is gevallen de afgelopen millennia.

De expositie is afgelopen. Beduusd van alle indrukken lopen we de zaal uit. Om in donkere ruimte terecht te komen. We staan oog in oog met Maria Magdalena, geschilderd door Alfred Stevens in 1887. Ze staat afgebeeld als een verleidelijke maar bedenkelijk vrouw. Ze kijkt dwars door mij heen. Ze weet het zelf duidelijk ook niet meer wat het nut van alles is; we gaan toch dood. Als je het over een herfst depressie hebt...

Als we het museum uitstappen voel ik mij door de mangel gehaald. Maar dan waait de wind ons om de oren, miezer regen doet ons rillen. Zo, dat haalt mij uit mijn gedachten en zet mij weer met beide benen op de grond! In Utrecht, 2021, in mijn lijf, mijn leven en in de herfst. Ik adem diep de koele vochtige lucht in en praat met m’n moeder over expositie. Is het sluimerende onheil dan echt, verbeeld in de schedel onder de arm van Maria Magdalena en tot uiting komend in mijn stemming nu de dagen korten?

Maria Magdalena werd niet alleen ontkend maar is tegelijkertijd een baken van hoop, liefde en troost voor mensen 2 millennia lang. Straks is het donker weet ik maar nu geniet ik van het licht als we gezellig kletsend naar een restaurantje wandelen. En dan weet ik: dit is een prima balans!

Michaelsfeest

 Rijd op die draak, tem je herfst depressie!

Michaëlsfeest. Ik sta op het schoolplein en kijk naar de grote groene draak die daar zelfverzekerd op het plein ligt te pronken. Hoe trots ligt hij daar met z’n wijd open gesperde bek! Als je de strijd aan gaat dan eet hij je vast zo op.

Maar draken worden bedwongen door de kinderen op de Vrije School. Grote, en ook kleine draken. Buiten worden spelletjes gespeeld waar de kinderen bij voorkeur lekker vies en nat van worden. Waterglijbanen die eindigen in een meer bijvoorbeeld. Ook als het regent en zo’n 15 graden is. Daarvoor moet je wel even een hindernis in jezelf overwinnen. Na het strijden zal binnen warme soep, droge kleding en vers drakenbrood te wachten staan En het uitgelaten lachen over de overwonnen draken.

Kijkend naar de draak op het plein mijmer ik over mijn innerlijke draak. Voor welke uitdaging sta ik nu de herfst weer is gekomen, het licht buiten afneemt en de blik weer naar binnen richt?

Daar hoef ik niet lang over na te denken. De herfst depressie heeft zich al aangekondigd. Altijd als de warme zomer voorbij is, waarin het zo makkelijk bewegen is, kom ik in een teneur terecht. Niet meer gezellig afspreken met familie of vrienden voor een picknick en wandeling, lekker buiten - erg fijn met coronamaatregelen!). Terug in huis blijken de klusjes niet echt opgeschoten te zijn sinds het voorjaar en vele plannen zijn nog niet uitgewerkt. Deze draak is groot en eng en doet mij alleen voelen.

Onder luid gejuich van de kinderen wordt de draak in de hens gestoken op plein. Vuur laait op, rook en as vullen de lucht. Wat een gevecht! Het ritme van de drum versneld, kinderen juichen, ouders klappen. Wat een energie, wat een feest! Samen, met z’n allen winnen we de strijd. En met die brandende draak op het schoolplein weet ik hoe ik mijn Depressie Draak kan berijden.

We vieren voor een laatste maal de zomer met alle mooie ervaringen en de oogst die dat ons heeft gebracht: we zijn gegroeid als mens. Maar stilstaan kan niet, het vuur laait door en met het verbranden van de draak kijken we vooruit naar de tijd die nu voor ons ligt: de herfst en winter. Heerlijk binnen bij de open haard zitten, knus op de bank met kind en kat. Het leven speelt zich af in binnenruimtes, in huis, op school én in jezelf. Het is de tijd van het jaar waarin het genieten is van de kleine dingen. De heerlijke geur van appeltaart in de oven die je samen met je gezin gaat eten, de gezelligheid van kerst.

Op het schoolplein doven de vlammen en is de draak bedwongen. Plotseling word ik uit mijn mijmeringen getrokken door een intense warme knuffel. Een van mijn kinderen is nog vlug naar mij toe gerend voor hij weer met zijn klas de school in gaat. Ik geniet extra van deze knuffel, een moment stil in de tijd. Wij samen in de strijd. Daar kan mijn draak niet tegenop. Ik stap op z’n rug en we vliegen weg.

Als je de draak negeert

dan eet ‘ie je op.

Als je de draak bevecht

dan eet ‘ie je op als je moe bent.

Als je de draak berijdt

dan gebruik diens kracht en diens vuur.

- Meester Edo